حمل کانتینر اصطلاحات زیادی دارد که لازم نیست شما همه آن ها را حفظ باشید. شما به خاطر اینجا هستید و این مطلب را مطالعه میکنید که در جایی به کلمه ای برخوردید و دانستن معنی دقیق آن برای شما مهم است. پس جای درستی آمده اید. حمل بار با کانتینر چه در حمل و نقل ریلی باشد چه در حمل و نقل بین الملیی دریایی شامل یک تعداد اصطلاحات میشود که شما در اینجا میتوانید آن ها را ببینید و معنی آن را بدانید.
خطوط کشتیرانی یا همان (LINER) به شرکتهای کشتیرانی گفته میشود که توسط برنامههای منظمی، کار حمل و نقل از طریق کشتی را میان بنادر انجام میدهند. به عبارت دیگر، این شرکتها کار حمل و نقل را توسط کشتیهایی که دارند، بر اساس یک برنامه زمانی بسیار منظم و در یک مسیر معین انجام میدهند. حالا این حمل و نقل میتواند هم شامل مسافر و هم کالا شود. بحث ادارهی خط، یکی از مهمترین مسئولیتهای درون سازمانی این شغل است. اداره خط مسئولیت برنامهریزی تردد کشتیها، نظارت بر شعب خارج از کشور، مدیریت سودآوری خط و… را بر عهده دارد.
در اینجا ممکن است با اصطلاحی به نام (Common Carrier) آشنا شوید که به معنای حملکنندهی عمومی است. معمولا خطوط کشتیرانی برنامه زمانی خود را به همه اعلام کرده و کالاهایی که شرایط مناسب برای حمل و نقل داشته باشند را، بر اساس فضای خالی که دارند، قبول میکنند. اصطلاح دیگری در اینجا وجود دارد که (General Cargo) نام دارد و به معنای کالای عمومی است.
خطوط کشتیرانی منظم (Liner) چه ویژگیهایی دارند؟
مواردی قبیل بنادر مبدا، مقصد و مسیرهای بین سفر از قبل مشخص میشوند.
جزئیاتی مانند برنامه دقیق سفر، زمان ورود و خروج کشتی به بندر و… در اختیار عموم قرار داده میشود.
معمولا در خطوط منظم، فضای بارگیری فقط به یک صاحب کالا اختصاص نیافته و این فضا پر از کالاهای افراد مختلف و متعدد میگردد.
فقط یک کشتی در مسیر در حال تردد نبوده و چند کشتی در یک فواصل زمانی کاملا مشخص و منظم تردد کرده و طبق برنامه از پیش تعیینشده، کار حمل و نقل را انجام میدهند.
خطوط کشتیرانی نسبت به کشتیهای اجارهی سفری و زمانی، هزینههای جاری بیشتری دارند. برای این که این خطوط هزینهها را کاهش بدهند، معمولا تعداد بنادر تحت پوشش خود را کاهش داده و از این طریق هزینههایشان را هم، کمتر میکنند.
در بنادر تحت پوشش تمام کشتیهای خطوط عمل بارگیری و تخلیه را انجام میدهند. یعنی فقط یک کشتی عمل تخلیه بار و کشتی دیگر کار بارگیری را انجام نمیدهد. بلکه تمام کشتیها کار بارگیری و تخلیه را انجام میدهند.
اصلاح (Shippers) به مشتریان خطوط کشتیرانی و یا فرستندگان کالا اطلاق میگردد.
اصطلاح (Tramp) هم به کشتیهای گذری گفته میشود که برعکس کشتیهای خطوط منظم (Liner) هیچ برنامهی منظمی ندارند و معمولا بین بنادر مشخصی، طبق یک الگوی خاص و از پیش تعیین شده رفت و آمد نمیکنند. این کشتیها معمولا در اهداف اجارهای، یا دربست مورد استفاده قرار میگیرند.
اصطلاحات رایج خطوط کشتیرانی منظم
اصطلاح (Carrier): این اصطلاح به معنای حملکننده است و به کسی گفته میشود که در قبال دریافت هزینه از مشتری، مسافر یا کالای خاصی را از نقطهای به نقطهی دیگر حمل میکند. حملکنندهها هم به دو قسمت تقسیم میشوند:
حملکننده عمومی یا همان (Common Carrier)
حملکننده خصوصی که (Private Carrier) نام دارد
کار اصلی حملکننده عمومی یا (Common Carrier) چیست؟
حملکنندهی عمومی کالاهای مشتری را بر اساس آگهی که از قبل داده است، در مسیرهای تحت پوشش خود حمل میکند. حملکنندههای عمومی، مسئولیت کامل کالای مشتریان را از زمان تحویل آن تا رساندن محصول به مقصد بر عهده میگیرند.
اصطلاح حملکننده بدون کشتی (NVOC):
این اصطلاح مخفف واژههای (Non Vessel Owning Carriers) است. این اصطلاح به اشخاصی اطلاق میگردد که کشتی مال خودشان نبوده و قسمتی از فضای آن را برای حمل و نقل کالاهای مشتریانشان اجاره میکنند و خدمات حمل و نقل را به آنها ارائه میدهند. این حملکنندهها از طرف شرکت، یک بارنامه مجزا برای مشتریانشان صادر میکنند.
حملکنندهی خصوصی چه ویژگیهایی دارد؟
ویژگی حملکننده خصوصی این است که میتواند خودش را در قبال برخی مسئولیتهای کنار کشیده و آنها را از همان ابتدای کار قبول نکند. در چنین شرایطی، حملکنندهی خصوصی وارد یک قرارداد خاصی با مشتری شده که شرایطش را از همان ابتدا، به طور واضح در داخل قرارداد به مشتریاش قید کرده و مسئولیتهایش را به طور واضح شرح میدهد.
اصطلاح بارفرابر یا (Freight Forwarder):
این اصطلاح به فردی گفته میشود که به عنوان یک واسط در زنجیرهی خطوط حمل و نقل فعالیت میکند. این فرد معمولا کارهای حمل و نقل کالاای شخصی دیگر را انجام میدهد. بارفرابر میتواند وظایف متعددی داشته باشد که شامل موارد ذیل است:
بستهبندی کالا
انجام امور پرداخت هزینه حمل و نقل
ارائه مشاوره و اطلاعات مفید راجع به روش حمل و نقل، مسیر و… به مشتریان
انجام امور مربوط به باربندی و دستهبندی کانتینرها
حمل و نقل کالا
انجام امور ترخیص کالا
رزو فضای موجود در روی کشتی برای حمل کالا
انجام امور بیمه ترانزیت
انجام امور انبارداری
انجام امور مربوط به تهیه اسناد گمرکی
اصطلاح گیرندهی کالا یا (Consignee):
به شخصی گفته میشود که کالا برای او ارسال شده و آن را تحویل میگیرد. گیرندهی کالا همچنین میتواند کارگزار، خریدار و یا نمایندهی خریدار هم خوانده شود.
اصطلاح دریافتکننده یا (Receiver):
به شخصی گفته میشود که در بندر، هنگام تخلیه بار، کالا را از حملکننده تحویل میگیرد. البته ممکن است برخی از گیرندگان کالا این کار را خودشان انجام بدهند و برخی دیگر هم حتی یک بارفرابر را برای چنین کاری استخدام کنند.
اصطلاح (Notify Party):
این اصطلاح معمولا به برنامههای دریایی اطلاق شده و به فردی گفته میشود که باید از زمان ورود کشتی به بندر اطلاع داشته باشد تا بتواند اقدامات دریافت کالا را انجام بدهد. این فرد میتوانند همچنین دریافتکننده یا گیرندهی کالا هم باشد.
اصطلاح (ICD):
به یک ترمینال بندری اطلاق میگردد که امکاناتی نظیر محوطه کانتینری، گمرک و محل مخصوص برای باربندی کانتینرهای را دارا بوده و به آن بندر خشک هم گفته میشود.
اصطلاح (LCL):
این اصطلاح به کانتینری گفته میشود که درون آن کالاهای چند فرد در یک جا جمع شده باشند.
اصطلاح (FCL):
برعکس اصطلاح قبلی، این اصطلاح به کانتینری گفته میشود که کالاهای یک فرد در آن قرار داده شده باشد.
اصطلاح (CFS):
این اصطلاح به محلی در بندر اطلاق میگردد که در آن کالاهای عمومی یا از کانتینر خارج شده و به اصطلاح تخلیه میگردد و یا درون آن قرار داده شده و برای ارسال به مقصد آماده میشود. علاوه بر این موارد، امکان انبارداری و یا جابهجایی کالاها هم در این محل امکانپذیر است.
اصطلاح (IMS):
این اصطلاح مربوط به سیستم مدیریت اطلاعات است.
اصطلاح (B/L):
این اصطلاح به معنای بارنامه است.
آشنایی با اصطلاحات رایج در حمل کانتینری
اصطلاح FCL: این اصطلاح که مخفف واژههای (Full Container Load) است در واقع کاربرد دارد که به اندازه یک کانتینر برای فرستنده فضای برای پر کردن کالا و ارسال آن وجود داشته باشد.
اصطلاح LCL: این اصطلاح به معنای (Less Than a Container Load) بوده و به معنای کمتر از یک کانتینر است.
اصطلاح CY: این اصطلاح مخفف واژههای (Container Yard) بوده که به معنای محوطه کانتینر است. در اینجا منظور ما محیطیست که در آن کانتینرها برای قرار گرفتن داخل کشتی و یا خارج شدن از آن قرار داده میشوند.
اصطلاح CFS: این اصطلاح مخفف واژههای (Container Freicht Station) بوده و به معنای ایستگاه و یا انبار کانتینرهاست. معمولا این اصطلاح به انباری گفته میشود که در آن کالاهای برای قرار گرفتن داخل کشتی و یا تحویل دادن به مشتری پس از تخلیه بار نگهداری میشوند.
اصطلاح FCL/LCL: این اصطلاح زمانی استفاده میشود که کالاهایی به چند گیرنده در یک مقصد داخل یک کانتینر فرستاده شدهاند و باید پس از رسیدن به مقصد به طور دقیق تفکیک و جدا شده و به صاحبانشان ارسال گردند.
اصطلاح LCL/FCL: این اصطلاحی زمانی استفاده میشود که کالاهای چند فرستنده برای یک گیرنده داخل یک کانتینر جمعآوری شده و برای او ارسال شود.
اصطلاح FCL/FCL: به کل محتویات یا کالاهای یک کانتینر گفته میشود که توسط یک فرستنده، فقط برای یک گیرنده ارسال میشود.
اصطلاح CAF: این اصطلاح مخفف واژههای (CURRENCY ADJUSTMENT FACTOR) بوده و به معنای ضریب تعدیل نرخ ارز است. این ضریب معمولا به صورت درصدی برای تبدیل به نرخ دلار محاسبه میشود.
اصطلاح FIO: این اصطلاح مخفف واژههای (FREE IN AND OUT) است و زمانی استفاده میشود که فرستنده علاوه بر هزینه حمل و نقل، تمام هزینههای ختلیه بار و ارسال به مشتری را هم متقبل میشود.
اصطلاح TRANSHIPMEMT: به معنای تغییر روش حمل و نقل و یا وسیله ترابری است.
اصطلاح CSP: این اصطلاح مخفف واژههای (CONTAINER SERVICE PORT) بوده و به محلی در بندر گفته میشود که کانتینرهای پر یا نیمهپر عملیات حمل و نقل را در آنجا انجام میدهند.
اصطلاح CST: این اصطلاح مخفف واژههای (CONTAINER SERVICE TARIFF) بوده که به معنی تعرفه خدمات کانتینری است.
اصطلاح CT – B/L COMBINED TRANSPORT B/L: به معنای بارنامهی حمل مرکب است.
اصطلاح FEEDER SERVICE: به معنای خدمات مکمل حمل است. این اصطلاح به خدمات حمل کالا از یک مبدا داخلی یا بندر فرعی به سوی بندرگاه اصلی که کشتیها در آنجا استقرار دارند، گفته میشود.
اصطلاح MH: این اصطلاح مخفف واژههای (MERCHANT HAULAGE) است. این اصطلاح زمانی استفاده میگردد که مشتری مایل باشد شخصا کار تخلیه بارش را انجام بدهد. در چنین شرایطی، او طبق یک مدت زمان مشخص شده، باید پس از تخلیه بار، کانتینر را مجددا به محلی که از آنجا آن را تحویل گرفته، باز گرداند.
اصطلاح SITC: این اصطلاح مخفف واژههای (STANDARD INT’L TRADE CLASSIFICATION) بوده که به استانداردهای طبقهبندی کالا اطلاق میگردد. این استانداردها معمولا بر اساس معیارهای سازمان ملل تعیین میشوند.
اصطلاح SLOT: به معنای جایگاه است.
اصطلاح STRIP: به معنای تخلیه یا بیرون آوردن کالا از داخل کانتینر است.
اصطلاح STUFF: برعکس اصطلاح قبل، STUFF به معنای پر کردن کانتینر توسط کالا است.
اصطلاح TANDUM: زمانی استفاده میشود که از نیروی کشش دو جرثقیل، به طور همزمان برای برداشتن کانتینر استفاده شود.
اصطلاح TCSP: این اصطلاح مخفف واژههای (THROUGH CONTAINER SERVICE PORT) بوده که به معنای بندر چند منظورهی کانتینری است.
اصطلاح TEU: این اصطلاح مخفف واژههای (TWENTY FOOT EQUIVALENT UNIT) بوده که معادل واحد ۲۰ فوتی است.
اصطلاح THC: این اصطلاح مخفف واژههای (TERMINAL HANDLING CHARGES) است که مربوط به هزینههای جابهجایی در پایانه میشود.
اصطلاح TRANSFER CHARGES: به معنای هزینههای انتقال است.
اصطلاح N. NUMBER: عددی است که برای طبقهبندی کالاهای خطرناک، توسط سازمان ملل تعیین شده است.
طبقهبندی کانتینرها بر اساس مالکیت
کانتینرها از لحاظ مالکیت به دو گروه تقسیم میشوند:
SOC یا کانتینرهایی که متعلق به فرستنده هستند (SHIPPER’S OWNED CNTR)
COC یا کانتینرهایی که متعلق به حملکننده هستند (CARRIER’S OWNED CNTR)